استان خراسان رضوی با دارا بودن بیش از ۶ میلیون نفر جمعیت یکی از پرجمعیت‌ترین استان‌های کشور است. مرکز این شهر، یعنی شهر توریستی مشهد با بیش از ۳ میلیون نفر جمعیت، پر جمعیت‌ترین شهر و مرکز استان خراسان رضوی است. بیشترین میزان استخدام مشهد مربوط به بخش خدمات و گردشگری است. این شهر سالانه میزبان بیش از میلیون‌ها گردشگر از نقاط مختلف ایران و سایر نقاط جهان است. بنابراین، کسب‌وکارهایی مثل هتلداری و شرکت‌های گردشگری در این شهر نیروی کار زیادی نیاز دارند. تقاضای زیاد در بخش گردشگری در شهر مشهد باعث شده است تقاضا برای استخدام در مشهد بالا باشد.
براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ُ، استان خراسان پیک جمعیتی استان خراسان رضوی، در حال حاضر بین ۳۵ تا ۳۹ سال قرار دارد. اکثر افراد در این گروه سنی، مشغول به کار هستند و با توجه به اینکه شهر مشهد با توجه به جمعیت بسیار بیشترش در مقایسه با شهرهای دیگر استان خراسان رضوی نقش بسیار پررنگی در این آمار دارد، بنابراین، می‌توان گفت که تقاضای استخدام مشهد به نسبت جمعیت این شهر در حال حاضر چندان بالا نیست. همچنین، در ۵ الی ۱۰ سال آینده نیز میزان جمعیت در سن استخدام در این استان نسبتا پایین است و به نظر می‌رسد که رقابت چندانی برای تصاحب فرصت‌های شغلی در استان خراسان رضوی و شهر مشهد وجود نخواهد داشت.
با این حال، برای پیشبینی وضعیت اشتغال در شهر مشهد در سال‌های آینده نباید از یک موضوع مهم غفلت کرد؛ پس از شروع همه‌گیری ویروس کووید-۱۹، خدمات و گردشگری شهر مشهد که مهم‌ترین بخش اقتصادی این شهر را تشکیل می‌دهد، به دلیل کاهش چشمگیر تعداد مسافرین و محدودیت‌های کرونایی ضربه‌ی سنگینی خورده است و تا زمانی که مشکل همه‌گیری برطرف نشود، محدودیت‌ها کنار نروند و مردم برای سفر کردن احساس امنیت نکنند، انتظار کاهشی شدید در جذب نیروی انسانی در این بخش اقتصادی از شهر مشهد، منطقی به نظر می‌رسد.
در این مقاله قصد داریم نگاهی بر وضعیت اشتغال در استان خراسان رضوی و وضعیت استخدام مشهد داشته باشیم.
آمار استخدام خراسان رضوی
بر اساس آمار سال ۱۳۹۸، ۴۷/۳ درصد از جمعیت استان خراسان رضوی از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند (نرخ مشارکت اقتصادی ۴۷/۳ درصد) که از این میزان، ۴۳/۳ درصد دارای شغل و تنها ۳/۹ درصد بیکار بوده‌اند. البته باید بدانید که در آمار افراد فعال از نظر اقتصادی، زنان خانه‌دار در نظر گرفته نمی‌شوند. بنابراین، در سال ۱۳۹۸ زنان، تنها ۱۹/۷ درصد از جمعیت افراد فعال از نظر اقتصادی در استان خراسان رضوی را تشکیل می‌داده‌اند که تنها ۲/۶ درصد از آن‌ها بیکار بوده‌اند. این در حالی است که ۶۹/۴ درصد از زنان، خانه‌دار بوده‌اند.
نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ الی ۲۹ ساله در سال ۱۳۹۸ در استان خراسان رضوی، ۱۲/۵ درصد بوده است. ۴۷/۷ درصد از نیروی کار فعال استان خراسان رضوی در بخش خدمات مشغول به کار بوده و بخش‌های صنعت و کشاورزی به ترتیب، ۳۳/۹ درصد و ۱۸/۴ درصد از نیروی کار این استان را به خود اختصاص داده‌اند. میزان نیروی کار فعال در بخش خدمات در نقاط شهری استان خراسان رضوی در آن سال، ۵۸ درصد بوده است. قطعا میزان استخدام مشهد در بخش خدمات خیلی بیشتر از آمار کل استان خراسان رضوی است. بنابراین، اگر می‌خواهید در آینده در شهر مشهد ساکن شوید، به شما پیشنهاد می‌کنیم در حوزه‌ای کسب تخصص کنید که در بخش خدمات و گردشگری کارایی داشته باشد.
تنها ۳۵/۱ درصد از آمار بیکاری سال ۱۳۹۸ متعلق به فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بوده است که این آمار در مقایسه با بسیاری از استان‌های کشور، بهتر است. به نظر می‌رسد که دلیل این موضوع، سهم بیشتر خدمات و صنعت در اقتصاد استان خراسان رضوی بوده باشد؛ این بخش‌های اقتصادی نیازمند نیروی کار تخصصی هستند، در حالی که بیشترین میزان نیروی کار کشاورزی در کشور ما، غیرتخصصی و فاقد تحصیلات دانشگاهی می‌باشند.
آمار استخدام مشهد
در سال ۱۳۹۸، تعداد ۲۷۰۵۳ فرصت شغلی در استان خراسان رضوی وجود داشته که از این تعداد، ۱۷۴۸۴ فرصت شغلی مربوط به شهر مشهد بوده است. بنابراین، می‌توان گفت که وضعیت استخدام مشهد نسبت به سایر شهرهای خراسان رضوی بسیار بهتر بوده است. این در حالی است که تعداد متقاضیان کار در استان خراسان رضوی بیش از ۴۵ هزار نفر و در شهر مشهد حدود ۲۹ هزار نفر بوده است. این موضوع به دلیل در سن اشتغال بودن اوج جمعیتی این استان بوده است و با عبور این موج جمعیتی از سن اشتغال، انتظار می‌رود (بدون در نظر گرفتن شرایط کرونایی) وضعیت اشتغال تا ۵ الی ۱۰ سال آینده در شهر مشهد و استان خراسان رضوی بهتر شود.
از حدود ۲۹ هزار نفر متقاضی کار در سال ۱۳۹۸ در شهر مشهد، بیش از ۱۹ هزار نفر آقا و مابقی خانم بوده‌اند. از این تعداد تنها حدود حدود ۳۶۰۰ هزار نفر از آقایان و حدود ۱۷۰۰ نفر از خانم‌ها به کار گمارده شده‌اند. نسبت به کار گمارده شده‌گان خانم در شهر مشهد به خانم‌های متقاضی کار در مقایسه با به کار گمارده شدگان آقا در این شهر به آقایان متقاضی کار بالاتر است که این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده‌ی اهمیت نیروی کار خانم در استخدام مشهد باشد و بیانگر نقش پررنگ خانم‌ها در بخش اقتصادی خدمات و گردشگری است.
از تعداد کل متقاضیان کار در سال ۱۳۹۸ در استان خراسان رضوی، بیش از ۱۳ هزار و ۵۰۰ نفر دارای مدرک دیپلم و تنها ۱۲۲۳۳ نفر دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر بوده‌اند که از این تعداد، بیش از ۲۷۰۰ نفر به کار گمارده شده‌اند. این در حالی است که تعداد افراد به کار گمارده شده‌ی دارای مدرک دیپلم بیش از ۴۵۰۰ نفر بوده است.
شاید یکی از دلایل اختلاف زیاد افراد متقاضی کار در استان خراسان رضوی و شهر مشهد در مقایسه با تعداد افراد به کار گمارده شده، تأکید کسب‌وکارها به مدرک تحصیلی بوده باشد که در تعداد نسبت پایین فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بیکار در مقایسه با فارغ‌التحصیلان دانشگاهی شاغل در مقایسه با سایر استان‌های کشور خودش را نشان می‌دهد. بنابراین، اگر می‌خواهید در شهر مشهد شانس شما برای پیدا کردن کار بیشتر شود، نیاز به تحصیلات دانشگاهی دارید و همانطور که پیش از این گفتیم تحصیل در رشته‌های مرتبط با خدمات و گردشگری مثل رشته‌ی مدیریت جهانگردی، هتلداری و … شانس شما را برای استخدام شدن در مشهد بیشتر می‌کند. البته با مدرک دیپلم نیز شانس بیشتری برای استخدام مشهد دارید. شاید این موضوع، ریشه در این واقعیت داشته باشد که بسیاری از شرکت‌های خدماتی و گردشگری نیازمند نیروی کار در حد دیپلم هستند و برای آن‌ها استخدام نیروی کار دارای تحصیلات دانشگاهی که قاعدتا انتظار حقوق بیشتری دارد، صرفه‌ی چندانی نداشته باشد.
وضعیت استخدام بانوان در مشهد
با توجه به فراوان بودن کسب‌وکارهای مرتبط با خدمات و گردشگری در شهر مشهد مثل شرکت‌های مسافری و گردشگری و هتل‌ها، تعداد زیادی فرصت شغلی برای استخدام خانم در مشهد وجود دارد. همانطور که پیش از این گفتیم، با قرار گرفتن زنان خانه‌دار در گروه خارج از نیروی کار فعال، در سال ۱۳۹۸ بیش از ۱۹ درصد از نیروی کار استان خراسان رضوی را زنان تشکیل می‌دادند و از این میزان، تنها ۲/۶ درصد بیکار بودند.
بیش از ۵۲ درصد از زنان شاغل در مناطق شهری استان خراسان رضوی در بخش خدمات، بیش از ۳۷ درصد در بخش صنعت و ۴/۳ درصد در بخش کشاورزی مشغول به کار بوده‌اند. این در حالی است که در مناطق روستایی خراسان رضوی تنها ۱۰ درصد از زنان شاغل در بخش خدمات، بیش از ۴۰ درصد در بخش کشاورزی و بیش از ۴۰ درصد در بخش صنعت فعالیت داشته‌اند.
استخدام دولتی مشهد
با توجه به اینکه در سال ۱۳۹۸، از مجموع بیش از ۱۲ هزار نفر نیروی کار به کار گمارده شده، تنها ۲۲۰ نفر در بخش دولتی جذب شده‌اند، شرایط استخدام رسمی در مشهد همانند سایر نقاط کشور چندان خوب نیست ولی از بسیاری از استان‌ها بهتر است. با این حال، به شما توصیه می‌کنیم که خیلی چشم امید به استخدام رسمی مشهد نداشته باشید و سعی کنید کاری در حوزه‌ی خدمات، گردشگری یا صنعت برای خود پیدا کنید.
نگاهی به صنعت استان خراسان رضوی و نقش آن در استخدام مشهد
با اینکه بخش صنعت تنها حدود یک سوم نیروی کار استان را به خودش اختصاص داده است، اما به دلیل اهمیت بیشتر جذب نیروی تخصصی و تحصیل‌کرده دارای اهمیت بالایی است. یکی از مهم‌ترین صنایع استان خراسان رضوی، صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی است. شرکت ایرانخودرو در این استان نیز دارای کارخانه می‌باشد و فارغ‌التحصیلان مهندسی مکانیک خودرو، مهندسی برق خودرو و دیگر متخصصان مورد نیاز را جذب می‌کند.
وجود معادن متعدد در این استان، شانس استخدام مشهد در رشته‌هایی مثل مهندسی معدن، مهندسی مواد، مهندسی عمران و دیگر رشته‌ی های مرتبط را بالا برده است. همچنین، چندین شرکت بزرگ در استان خراسان رضوی، به ساخت مصالح ساختمانی مثل سیما و دیگر مصالح، مشغول هستند.
استان خراسان رضوی و شهر مشهد میزبان تعدادی از صنایع بزرگ و کارخانجات مطرح در کشور هستند. صنعت زعفران به تنهایی سبب شده است که صنایع غذایی خراسان رضوی در میان دیگر استان‌های کشور، وضعیت بسیار خوبی داشته باشد. شرکت‌هایی مثل زعفران سحرخیز و زعفران مصطفوی مهر ایرانیان شرکت‌های بسیار بزرگی هستند که گاها به نیروهای تخصصی چه در حوزه‌ی مهندسی صنایع غذایی و مهندسی شیمی و چه در حوزه‌ی مدیریتی نیاز دارند. دیگر شرکت معتبر فعال در حوزه‌ی صنایع غذایی در شهر مشهد، شرکت نان قدس رضوی است که آگهی‌هایی برای استخدام کارشناس فروش، مهندسی صنایع غذایی و دیگر جایگاه‌های شغلی منتشر می‌کند.
شرکت چرم مشهد نیز که در حوزه‌ی مد و کالاهای لوکس فعالیت دارد، آگهی‌های زیادی برای استخدام فروشنده، صندوقدار و … منتشر می‌کند. از بزرگترین کارخانه‌جات در استان خراسان رضوی می‌توان به کارخانه‌ی عظیم فرش زمرد مشهد اشاره کرد. این شرکت، نیروهای زیادی برای جایگاه‌های شغلی تخصصی و غیرتخصصی، از کارشناس فروش و حسابدار گرفته تا مهندس مکانیک و مهندس برق صنعتی، استخدام می‌کند.
حضور شرکت مشهد فورجینگ نیز که در کار قطعات خودرو است، فرصت‌های شغلی زیادی برای رشته‌هایی مثل مهندسی مکانیک خودرو، مهندسی مواد و متالوژی و … در شهر مشهد ایجاد کرده است.
از دیگر شرکت‌های معتبر در شهر مشهد که می‌توانید برای استخدام شدن در آن تلاش کنید، می‌توان به شرکت حمل و نقل و هواپیمایی سپیدبال امید اشاره کرد که به سرعت در حال پیشرفت و نیازمند نیروی انسانی است.
زندگی در مشهد
اگر جویای کار و ساکن یکی از شهرهای شرقی کشور باشید، احتمالا به گزینه‌ی مهاجرت به این شهر به منظور یافتن کار فکر کرده‌اید. همچنین، تعداد زیادی مهندس معدن و کسانی که علاقه‌مند به کار در حوزه‌ی زعفران هستند، مثل مهندسین صنایع غذایی و مهندسین کشاورزی، به شهر مشهد مهاجرت می‌کنند. پیش از اینکه برای مهاجرت به مشهد تصمیم‌گیری کنید، ضرورت دارد که با شرایط زندگی در این شهر آشنا شوید.
پیش از هر چیزی باید بدانید که شهر مشهد در کنار شهرهایی مثل تهران، اصفهان، تبریز و کرج، از گرانترین شهرهای کشور است. همچنین، قیمت خرید یا اجاره‌ی مسکن در مشهد نیز بسیار بالا است. زندگی کردن با حقوق وزارت کاری در شهر مشهد، به ویژه اگر متاهل باشید، کار بسیار دشواری است. در کنار صنعت زعفران، به دلیل رونق صنعت گردشگری و توریسم در این شهر و حضور سازمان‌های قدرتمند و ثروتمند در این شهر، گردش پول در شهر مشهد بسیار بالا است و بنابراین، برای یک زندگی ساده در مشهد باید حقوقی حداقل دو برابر حقوق وزارت کاری داشته باشید.
شهر مشهد دومین کلانشهر مذهبی جهان است و بنابراین زندگی در این شهر با سخت‌گیری‌های خاص خودش همراه است. بنابراین، اگر مذهبی نیستید، زندگی در این شهر را به شما پیشنهاد نمی‌کنیم. آب و هوای مشهد نیز خشک، در تابستان‌ها گرم و در زمستان‌ها سرد است. بنابراین، اگر پوستی حساس به خشکی دارید، شهر مشهد جای مناسبی برای شما نیست.
سیستم حمل و نقل عمومی در شهر مشهد بسیار عالی است. این شهر دارای مترو و خطوط اتوبوسرانی بسیار خوب است و به راحتی می‌توانید با سرعت بالا در شهر مشهد رفت و آمد کنید. همچنین، شهر مشهد دارای یکی از مهم‌ترین ایستگاه‌های راه‌آهن کشور است و به راحتی می‌توانید با قطار از مشهد به دورترین نقاط کشور، مثل تبریز و اهواز مسافرت کنید. همچنین این شهر دارای فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی نژاد است که یکی از پر رفت‌وآمدترین فرودگاه‌های کشور می‌باشد. بنابراین، از هر نقطه‌ی ایران که بخواهید به مشهد مهاجرت کنید، هیچ نگرانی بابت رفت‌وآمد به شهر مادری خود ندارید.
جمع‌بندی
شهر مشهد با بیش از سه میلیون نفر جمعیت، دومین کلانشهر ایران و مرکز استان خراسان رضوی است. حدود نیمی از جمعیت این استان از نظر دارای مشارکت اقتصادی هستند و از نرخ بیکاری این استان حدود ۱۲ درصد است. عمده‌ی نیروی کار شهر مشهد در بخش خدمات و گردشگری فعالیت دارند و افراد دارای مدرک تحصیلی دیپلم، بیشترین شانس را برای استخدام شدن در مشهد دارند. موج جمعیتی استان خراسان رضوی از محدوده‌ی سنی استخدام رد شده و به نظر می‌رسد که تعداد متقاضیان کار در این شهر تا ۵ الی ۱۰ سال آینده، رو به کاهش باشد. با این حال، شرایط کرونایی ممکن است بسیاری از فرصت‌های شغلی در این شهر را که اقتصاد آن وابسته به گردشگری است، از بین ببرند.
با توجه به وجود شرکت‌های فعال در حوزه‌ی خدمات و گردشگری در شهر مشهد، شانس استخدام و کاریابی در مشهد بسیار بالا است. البته به دلیل بافت مذهبی و سنتی جامعه‌ی مشهد، اکثر بانوان مشهدی، خانه‌دار هستند و نرخ مشارکت اقتصادی زنان در استان خراسان رضوی، زیر ۲۰ درصد است.
استان خراسان رضوی و شهر مشهد، از نظر صنعتی نیز وضعیت نسبتا خوبی دارد. وجود معادن متعدد، صنعت خودروسازی، صنعت زعفران و صنایع فرش، چرم و نساجی از جمله صنایع مهم این استان هستند. این استان، میزبان شرکت‌های معتبری مثل صنایع زعفران مصطفوی مهر ایرانیان، نان رضوی، ایرانخودرو مشهد، چرم مشهد، فورجینگ و … است.
شهر مشهد دومین کلانشهر مذهبی جهان است که آب و هوایی سرد و خشک دارد اما تابستان‌های آن داغ و سوزان است. این شهر یک شهر مدرن با امکانات تفریحی و پاساژهای لوکس و حمل و نقل شهری و بین شهری بسیار عالی می‌باشد. البته مشهد یکی از گرانترین شهرهای ایران است و با حقوق وزارت کاری نمی‌توان در این شهر به راحتی زندگی کرد. به همین دلیل اگر به دنبال فرصت استخدام و کاریابی در مشهد هستید، حتما به سراغ مشاغلی با درآمد حداقل دو برابر حقوق وزارت کار بروید.
